Makina Mühendisleri Odası (MMO) Adana Şubesi Hatay’da 3 kişinin yaşamını kaybetmesine ve 1’i ağır 5 kişinin de ağır yaralanmasına neden olan buhar kazanı patlamasıyla ilgisi incelemesini tamamladı. Can ve mal kaybının yaşandığı bu tür olaylar için bir facianın olmasının beklenmemesi gerektiğini dile getiren MMO Adana Şube Başkanı Hüseyin Atıcı, kazan operatörünün elektrik kesildikten sonra yapması gerekenleri yapmadığını, kazan operatörünün eğitimli ve ehliyetli olmadığını, kazan dairesinin duvarlarının son derece dayanıksız olduğunu söyledi. İncelemeyi yapan heyetteki Makine Mühendisi Özgür Çelebi, yılda bir kez bu tür ekipmanların kontrol edilip denetlenmesi gerektiğini ifade ederek, patlayan kazanın yıllık kontrol maliyetinin ise sadece 200-210 TL civarında olduğunu bildirdi.
 Çukurova Gazeteciler Cemiyeti’nde MMO Başkan Vekili Erdal Taş, MMO Şube Sekreteri İmdat Çetiner ve olay yerinde incelemeyi yapan heyette bulunan makine mühendisleri Behçet Kaya ile Özgür Çelebi’nin de katıldığı basın açıklamasından Atıcı, olay yerinde çekilen fotoğrafları göstererek elde edilen bulguları paylaştı.
PATLAMANIN NEDENİ
Patlamanın yaşandığı işletmede kazadan yaklaşık 30 dakika önce elektriklerin kesildiğini ve bu nedenle tüm makinelerin durduğunu ifade eden Atıcı buna karşın, elle beslemeli katı yakıtlı buhar kazanının içerisindeki yakıtın elektrik kesintisinden sonra da yanmaya devam ettiğini, elektrik kesintisi sonucu durmuş olan makinelerin kazandan buhar çekişinin de durduğunu, kazanda yanmanın devam etmesi nedeni ile kazan basıncının yükseldiğini, kazan üzerinde bulunan emniyet ventillerinin devreye girmediğini ve kazanın yüksek basınç nedeni ile patladığını söyledi.
OLMASI GEREKEN HİÇBİR ŞEY YOK
Atıcı, “Bu tespitlere göre; kazan operatörünün, katı yakıtlı elle beslemeli kazanlarda elektrik kesilmelerinden sonra yanmayı sona erdirmek için katı yakıtın hava ile temasını kesecek şekilde üstünü örtmesi ya da yakıtı, kazan içerisinden emniyetli bir şekilde dışarı alması gerekirken almadığı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği tüzüğü gereği, kazanda istenmeyen derecede bir basınç yükselmesini önleyecek olan emniyet ventillerinin standartlara uygun bir şekilde çalışıp çalışmadığı ve kazan hidrostatik testinin tarafsız ve uzman kişi ya da kuruluşlarca, yapılıp raporlandırılmadığı, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereğince işletmede eğitimli / ehliyetli bir kazan operatörünün olmadığı,
Belediyelerin Ruhsat Denetim Müdürlükleri Kurallarına göre söz konusu kazan II. Sınıf kazan olup ‘mesken ve genel kullanım binalarına en az 10 m. mesafede yapılacak veya 45 cm kalınlığında bir koruma duvarı ile ayrılarak meskun mahaller içine koyulacak’ maddesine uymadığı kazan dairesi duvarlarının son derece dayanıksız olduğu tespit edilmiştir” dedi.
KAZAN DAİRESİNİN UYGUNLUĞU ÇOK ÖNEMLİ
Yüksek sıcaklıklarda basınçlı buhar bulundurulduğu yerlerde işçi sağlığı ve güvenliği açısından önemli tedbirlerin alınmasını gerektiğinin altını çizen Atıcı, kazadan ölenlerden birinin kazanın yanında bulunan sokakta, 2 kişinin de işletme içerisinde ancak kazan dairesinden ayrı bir kapalı alanda bulunduğu anımsatarak, kazan dairesinin uygunluğunun bu noktada çok önemli olduğunu bildirdi.
YILDA BİR KEZ KONTROL EDİLMELİ
Atıcı, “Patlayan kazanın tüzük gereği tarafsız ve uzman kişilerce periyodik kontrollerinin yılda bir kez yapılması, emniyet tedbirlerinin belli aralıklarla denenmesi kazaları önleyecek, kazan dairelerinin gerekli yasa ve yönetmeliklere uygun yapılması ise kazalar sonucu oluşabilecek can ve mal kayıplarını azaltacaktır.
İşletmelerde uygun ekipman, uygun donanım, uygun mekan ve eğitimli personelin bir arada olması kazaların oluşumlarını ciddi anlamda azaltacak hatta yok edecektir. Bunların birinin eksik olması kaza oluşumu oranını artıracaktır” diye konuştu.
DENETİM YETKİMİZ YOK
Türkiye’de denetimlerin ve kontrollerin yeteri kadar yapılmaması nedeniyle bu tür kazalara sık sık rastlandığını dile getiren Atıcı, gerekli uzman kadrolarla denetimlerin sıklaştırılması ve yaygınlaştırılmasının zorunlu olduğunu vurguladı. Türkiye’de periyodik kontrol gerektiren ekipmanların yaklaşık % 5 inin konusunda uzman, belgelendirilmiş mühendisler tarafından kontrol edildiğini anlatan Atıcı, her basınçlı kabın aslında bir bomba olduğunu belirtti. Atıcı, MMO’nun bu denetimleri yapma yetkisinin bulunmadığına dikkati çekerek yetkililerin böyle bir görev vermesi durumunda bu denetimleri yapabileceklerinin altını çizdi.
MALİYETİ 200-210 TL İDİ
Patlamanın meydana geldiği işyerinde inceleme yapan Makine Mühendisi Özgür Çelebi de aynı yerdeki başka bir işyerinde de aynı eksiklikleri belirlediklerini anlattı. Çelebi, periyodik kontrollerin maliyetinin yüksek olmadığına dikkati çekerek, patlamanın yaşandığı işyerindeki kazanın kontrolünün ise 200-210 TL civarında bir maliyetinin olduğunu sözlerine ekledi.