Dünyada en çok kullanılan modern ve güvenilir doğum kontrol yöntemlerinin başında doğum kontrol hapları geliyor. Bugün tüm dünyada 70 milyondan fazla kadın tarafından kullanılan doğum kontrol hapları kullanıcılarına korunma dışında da pek çok ekstra fayda sağlıyor. Ancak ülkemizde hapların kadın sağlığı üzerindeki faydaları ne yazık ki yeterince bilinmiyor. Hapların korunma dışındaki yararlarını Acıbadem Adana Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Perinatolog Prof. Dr. S. Cansun DEMİR anlattı…
HAPLAR ADET DÜZENİNİ SAĞLAR
Doğum kontrol haplarının adet kanamalarını düzenlemek, adet dönemi ağrısını azaltmak, hormon dengesini sağlamak, akne ve tüylenmeye iyi gelmek, rahim ve yumurtalık kanserinden korumak, fibrokistik hastalıkların oluşumunu engellemek ve adet öncesi gerginliği azaltmak gibi pek çok ek yararı var. Haplar, östrojen içerdikleri için osteoporoz gelişimini de azaltıyorlar. Böylece kadınların ileri ki yaşlarda osteoporozla karşılaşma riski düşüyor.
Haplar, özellikle düzensiz adet gören kadınların 28 günde bir adet görmesini sağlar. Ülkemizde adet düzensizliği yaşayan kadınların sayısı oldukça fazla. Menoraji dediğimiz problemi, adetlerin öncesinde, sonrasında ya da sırasında, özellikle adete yeni başlayan (adolesan) ve adetleri bitecek olan kadınlarda (menopozal) daha çok görüyoruz. Menorajisi olan kadınlarda haplar, adet kanamasının miktarını da azaltıyor. Bunun bir başka olumlu yönü demir eksikliği anemisini de tedavi etmesi. Demir eksikliği anemisi olan bir kadını araştırdığınızda menoresi olduğunu yani adet kanamalarının çok fazla olduğunu görürsünüz. Altında başka organik bir neden yoksa bu hastalara doğum kontrol hapı vererek adet kanamalarını azaltıyoruz. TJOD olarak Menoraji kılavuzunu hazırladık burada da önemli tedavi metodlarından birinin doğum kontrol hapları olduğu belirtilmektedir.
YUMURTALIK ve RAHİM KANSERİ ÜZERİNDEKİ OLUMLU ETKİLERİ
Yumurtalıkların çalışmasını önledikleri için haplar, yumurtalık kanserini de önlüyor. Yumurtalık kanserinin sebebi teoride, yumurtalıkların üzerindeki yumurtlamaya bağlı oluşan dokular olarak görülür. Bu henüz kesin olarak ispatlanmamış ama hem yumurtalık hem de rahim kanserinin doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda neredeyse yarı yarıya azaldığı bugün kesin olarak ispatlanmıştır. Kullanım süresi uzadıkça hapın koruyuculuk etkisi artıyor. Ancak çok kısa süre örneğin altı ay kullanan kadınlarda bile yumurtalık ve rahim kanseri riskinin azaldığı görülüyor.
HAPLARIN YUMURTALIK KİSTLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Hapları, fonksiyonel over kistlerinin tedavisinde de çok sık kullanıyoruz. Patotejik olmadığı düşünülen, genellikle çatlamamış yumurtalara bağlı olan folikül kistlerinde ve fonksiyonel kistlerde tedavi amacıyla doğum kontrol hapları kullanılıyor. Haplar, çok olumlu sonuçlar veriyor. Çünkü yumurtlamayı baskılıyorlar, yumurtalığın çalışmasını engelledikleri içinde kistleri küçültüyorlar. Böylece hastaya ameliyata gerek bile kalmadan yumurtalık kistinin tedavisi yapılıyor.
DOĞUM KONTROL HAPLARININ AKNE ve TÜYLENME ÜZERİNDEKİ OLUMLU ETKİLERİ
Doğum kontrol hapları tüylenme yapar gibi çok yanlış bir inanış var. Oysa biz tüylenme ve akne tedavisinde hapları kullanıyoruz. Haplar bu konuda çok başarılı sonuçlar veriyor. Örneğin polikistik over sendromunun belirtilerinden biri olan tüylenme hap sayesinde tedavi ediliyor. Haplar kıl folikülünün gelişimini ve mevcut kıl folikülünün büyümesini engelliyor.
DOĞUM KONTROL HAPLARI ve MEME KANSERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Doğum kontrol hapları için genelde meme kanserini arttırır diye düşünülür ancak hapların meme kanserini azalttığına dair bilimsel yayınlarda var. Hatta bu yayınlardan bir tanesi çok uzun süreli kullanım olduğunda etkinin daha da belirgin olduğunu söylüyor. Bu konuda yumurtalık ve rahim kanseri gibi kesin bir bilgi olmamakla birlikte hapların meme kanserini azalttığı da söyleniyor. Haplar memedeki fibrokistik hastalıkların ve fibroadonomların gelişimini engelliyor.
Memedeki iyi huylu hastalıkların tedavisinde de kullanılabiliyor. Fibrokistik hastalıkların kadınlar arasında çok yaygın olduğunu düşünürsek bu hapların önemli faydalarından biridir.
DOĞUM KONTROL HAPLARININ PMS ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
PMS adet öncesi yaşanan şikayetler, bir zamanlar Amerika'da cinayet işleyen bir kadın için hafifletici sebep olarak öne sürülmüştü. PMS, adet öncesi yaşanan gerginlik, sıkıntı, vücutta şişkinlik, huy değişiklikleri gibi şikayetlerin tümüdür. Yıllardır tedavisinde pek çok yol denendi. Ama en etkili tedavi doğum kontrol haplarıdır. Hap kullanan kadınlarda bu dönemdeki şikayetler azalır. Doğum kontrol hapları en çok su tutulumunu ve kilo artışını engelliyor. Ayrıca hastanın psikolojik durumu üzerinde de olumlu etkileri var. PMS'in neden geliştiği çok net bilinmiyor. En çok kabul gören neden olarak vücuttaki progesteron artışı gösteriliyor. Haplarda yumurtlamayı baskıladığı için hap kullanan kadınlarda PMS şikayetleri görünmüyor.
HAPLARIN YARARLARI YETERİNCE BİLİNMİYOR
Hapların yararları pek bilinmiyor. Kadınlar genelde hapların ek yararlarını duyunca şaşırıyor. Toplumun bunları mutlaka bilmesi gerektiğini düşünüyorum. Doğum kontrol hapları dünyada en çok kullanılan yöntemdir. Türkiye'de ise her ne kadar son beş senede artış olsa da hap kullanım oranı oldukça düşüktür. Doğum kontrol hapları mutlaka yaygınlaştırılmalı.
