CHP’li Şevkin’den Tarihi ‘Deprem’ Çağrısı!

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili, TBMM Başkanlık Divanı Üyesi, Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Müzeyyen Şevkin, 17 Ağustos 1999’da meydana gelen, en az 18 bin 373 kişinin öldüğü, 48 bin 901 kişinin yaralandığı ve 5 bin 840 kişinin kaybolduğu Marmara Depremi’nin 26. yıldönümünde, “Afet ve Acil Durum Bakanlığı” kurulması çağrısında bulundu.
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunun unutulduğunu kaydeden Dr. Şevkin, 23 yıldan bu yana ülkeyi yöneten iktidarın 1998 Adana ve 1999 Marmara Depremi’nin ardından 6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlere rağmen gözle görülür herhangi bir önlem almadığını vurguladı.
Geçtiğimiz hafta Balıkesir’de yaşanan depremin de ders olmuşa benzemediğini ifade eden Dr. Şevkin, “Yurdun dört bir yanında yaşanan depremler nedeniyle insanlarımız ölüyor. Can kaybının yanı sıra mal kaybı da yaşanıyor. Her ne hikmetse ülkeyi yönetenlerin gündeminde deprem yer almıyor. Ayrıca orman yangınları da Türkiye’ye büyük darbe vuruyor. Doğal afetlerde de canlarımızı yitiriyoruz. Tüm bu nedenler Türkiye’nin bir an önce ‘Afet ve Acil Durum Bakanlığı’na ihtiyacı olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
“OPERATÖRLER YİNE ÇÖKTÜ”
Türkiye’deki fay zonları üzerindeki yapılaşmanın daha fazla vakit kaybedilmeden yasaklanması, 1959 yılından bu yana yürürlükte olan ‘7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un günümüz teknik koşullarına uygun hale getirilmesi gereğine işaret eden Dr. Müzeyyen Şevkin, ‘İletişim Vergisi’ adı altında 25 yıldır toplanan yaklaşık 41 milyar doların depreme karşı dayanıklı konut yapımında kullanılmadığını halbuki bu parayla 1.5 milyona yakın sağlıklı konut üretilebileceğini ifade etti.
Deprem öncesi önlem alınmadığı gibi deprem anı ve deprem sonrasında da ne yapılacağı belli olmayan bir süreç yaşandığını belirten Dr. Şevkin, son Balıkesir depremi örneğinde ve önceki depremlerde de yaşandığı gibi cep telefonlarının dahi kullanılamaz hale gelmesinin, operatörlerin çökmesinin, iletişim kanallarının kapanmasının önüne geçilemediğine vurgu yaptı.
“VATANDAŞ, ESNAF, SANATKÂR, İŞ DÜNYASI MAĞDUR”
Özellikle Kahramanmaraş depremi nedeniyle bölgede yaşayan milyonlarca insanın başka yerlere göç etmek durumunda kaldığını, yerinde kalanların da vergi ve borç yükü altında ezildiğini, konutların büyük bölümünün teslim edilmediğini dile getiren Dr. Müzeyyen Şevkin, şunları söyledi:
“Kahramanmaraş depremleri nedeniyle oluşan ağır ve orta hasarlı binalar korkulu rüya olmaya devam ediyor. Yıkılması gereken binalardaki yıkım işlemleri tamamlanmadı. Binlerce konut yıkılmayı bekliyor. Kira yardımları yetersiz kaldı. Kayıplar bulunamadı. Hastaneler yetersiz, doktor sayısı yetersiz. Doktorlar deprem bölgesindeki olanaksızlıklar nedeniyle hastanelerde çalışmak istemiyor. Deprem bölgesindeki bir çok esnaf konteyner çarşılarda neredeyse siftah yapmadan dükkan kapatıyor. Yeni yerlerin yapımı gecikiyor. Esnaf borç ve vergi yükü altında eziliyor. Dükkân bulabilenler de kiralarını ödeyemiyor.
“HAZİNE VE MALİYE BAKANINA ÇAĞRI YAPTI”
Deprem bölgesinde ayrıca esnafın, iş insanlarının vergi borcu için kolaylık sağlanması gerekirken, esnaf ve sanatkar, iş dünyası temsilcileri yeni bir kaosla karşı karşıya bırakıldı. Vergi borcunu 12 taksitle yapılandıran insanlardan yapılandırmadan bir yıl sonra teminat mektubu eksikliğini öne sürdüler. Halbuki taksit yaptıranlar banka teminatı vermişti ve komisyon da ödemişti. Her ne hikmetse verilen teminatın yapılandırma sonrası 5 katı oranında olması gerektiğini öne süren Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri bu kez insanlara yüksek miktarlarda ceza kesmeye başladı. Deprem nedeniyle OHAL kapsamında destek sunacakları yerde esnaf ve sanatkarı, iş dünyasını resmen çıkmaza sürüklediler. Vergi borcunu zamanında ödeyen, hiçbir taksitinde temerrüt olmayan iyi halli mükellef için uygulanan yüzde 5’lik teminat indirimini de kaldırdılar. Esnaf odalarına verilen kredi oranlarını düşürdüler. Deprem bölgesinde kredi oranlarının yükseltilmesi gerekirken oranları düşürdüler. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu soruna acilen çözüm bulmalı ve deprem bölgesindeki esnafı, sanatkârı, iş dünyası temsilcilerini rahatlatacak adımlar atmalı, yeni reformlar açıklamalıdır.”
“ÖNLEM ALINSAYDI İNSANLARIMIZ ÖLMEYECEKTİ”
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunun asla unutulmaması gerektiğini yineleyen Dr. Şevkin, “Ülkemizde bilinen 24 ilimiz ve 110 ilçemiz ve 500’ü aşkın köy ve mahallemiz fay zonları üzerinde yer alıyor. Türkiye'deki deprem gerçeği açısından bakılınca milyonlarca insanımızın yaşamı hala çok büyük risk altında. Son yaşanan depremlerde acımız daha da büyüdü. 1939 Erzincan depreminden 1999 Marmara depremine kadar geçen sürede 100 binden fazla insanımızı kaybettik. Önlem alınsaydı, depreme karşı gereken adımlar atılsaydı Marmara Depreminde 18 bin 373 canımızı yitirmezdik. Harekete geçilseydi Ege depremi nedeniyle İzmir'de 117 yurttaşımızı, Elâzığ'da 41 vatandaşımızı kaybetmezdik. Biraz duyarlı olunsaydı, depremle ilgili önlem alınsaydı 6 Şubat 2023 depremlerinde resmi olarak 53 binden fazla insanımızı yitirmeyecektik.
“BAKANLIK KURULSUN, FAY YASASI KABUL EDİLSİN”
Depremden yara alan tüm illerde öncelikli olarak okulların yanı sıra deprem riski altında bulunan hastaneler, idari yapılar, kritik altyapı tesisleri ve konutların öncelikle gözden geçirilmesi gerektiğini ifade eden, fay zonu sakınım bandı içinde kalan binaların ise kentsel dönüşüm kapsamına alınarak yıktırılması ve buradaki bina ve bina türü yapılar ile tesislerin başka alanlara nakledilmesinin aciliyetini kaydeden Dr. Müzeyyen Şevkin, “Tüm bu çalışmalar kurulacak ‘Afet ve Acil Durum Bakanlığı’ çatısı altında gerçekleşmeli. Ayrıca meclise sunduğumuz ve ‘Fay Yasası’ olarak bilinen “7296 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi”miz de kabul edilerek gereği yapılmalıdır” diye konuştu.