Geçtiğimiz hafta idrak ettiğimiz önemli günlerden birisi de “Türk İdareciler günü” idi; Özellikle idrak ettiğimiz dedim, zira artık “kutlama” sözcüğü ile ifade edilecek türden bir idarecilik anlayışı, maalesef kalmadı…
Bugün en çok yakınılan acı gerçek, “Devletin memuru” yerini “Hükümetin memuruna” bırakmış; Sokaktaki “sade yurttaş” darda kaldığında koşup başını yaslayacağı, icabında sığınacağı tek ve son melce, “Devlet Baba”yı arar olmuş…
10 Ocak 1971 tarihinin Türk İdarecilik Tarihinde önemli bir yeri vardır. Bu nedenle her yıl 10 Ocak Türk İdareciler günü olarak kutlanmaktadır. Uzun yılladır 10 Ocak geldiğinde, her yıl, önce anıtkabir ziyaret edilir ve sonra Türk İdareciler Derneğince büyük bir salonda toplantı yapılır. Gece de bir otelde balo düzenlenir. Başarılı idarecilere ödüller, emekli olanlara plaketler verilir. Bu arada katılırlarsa Başbakan ve İçişleri Bakanı yan kuruluşları gibi siyasi mesajlar verirler. Kürsüye çıkan meslek mensupları da durumlarının iyileştirmesi için saygıyla talepte bulunurlar. Son bir iki yıldır gecelerde içki de verilmemektedir.Korku imparatorluğunda hiçbir idareci aksi davranışta bulunamaz.10 Ocak İdareciler gününün geldiği tablo budur.
Ancak eminim, 10 Ocak tarihinin neden Türk İdareciler günü olduğunu halkımızın çoğu gibi Türk İdarecilerinin de büyük bir kısmı bilmemektedir.
10 Ocak 1971 tarihinin ise Türk İdarecinin gönlünde yeri farklıdır.1969 yılında Adalet Partisi tek başına çoğunluğu kazanıp tek başına hükümeti kurduktan sonra meslek örgütleri, sendikalar, sivil toplum kuruluşları üzerinde baskılara başladı.
Türk İdareciler Derneği de bir meslek ve sivil toplum kuruluşu olarak etkin çalışma yapmaktaydı. Üyelerinin tamamı maiyet memuru, kaymakam, vali yardımcısı, mülkiye müfettişi ve vali olarak İçişleri Bakanlığı mensupları olmakla beraber, büyük çoğunluğu 27 mayıs anayasasının özgürlükçü ortamında yetiştikleri için eğilip bükülmeyen insanlardı.
Demirel hükümeti ve İçişleri Bakanı Haldun Menteşoğlu’nun, İdarecileri ikincil duruma düşüren ve özlük haklarını geriye götüren bir yasayı meclise sevk etmeleri Türk İdareciler Derneği ve tüm idarecilerin itirazlarına rağmen yasalaşması bardağı taşıran son damla oldu.
Dernek başkanı aynı zamanda Kırşehir valisi olan Ertuğrul Süer başkanlığında toplanan Türk İdareciler Derneği Yönetim Kurulu meslektaşlarıyla son durumu görüşmek üzere 10 Ocak 1971 günü Ankara’da olağanüstü genel kurulu toplama kararı aldılar. Genel Sekreter Fikri Gökçeer yaptığı duyuru ile de Maiyet memuru, kaymakam, Vali Yardımcıları,mülkiye müfettişleri ve Valiler dahil tüm üyelerini genel kurula davet etti.
Anadolu’nun muhtelif yerlerinde görevli dernek üyesi “idareciler” dilekçeyle amirlerinden genel kurula katılma izini verilmesini talep ettiler.
Devrin İçişleri Bakanı Haldun Menteşoğlu, toplantının yapılmaması için yayınladığı genelgede toplantıya katılacaklara izin verilmemesini istemişti.
Bu durumda izin alamayan pek çok idareci, her riski göze alarak, bazıları rapor alıp, tüm engellemelere karşın o karakışta Ankara’nın yolunu tuttular.
Soğuk bir kış günü, ayaz, kar, tipi içerisinde Mülkiyeli 500 e yakın meslektaş 10 Ocak 1971 günü Ankara’ya gelmişti.Genel kurulun toplanmasında özellikle 68 kuşak arkadaşlarımız çok etkin olmuştu.
Baskılar ters tepmişti. Bazı Valiler arkadaşlarımızın gelmesine göz yummakla beraber, büyük çoğunluğu engellemeye çalışmıştı.
Genel Kurul10 ocak 1971 günü saat 10 da Kızılay Genel Merkezi toplantı salonunda açıldı. Dernek başkanımı merhum Vali Ertuğrul Süer , Türk İdareciler Derneğinin tüm uyarılarına ve demokratik tepkilerine karşı Hükümetin ve bakanlığın yasayı bu şekliyle çıkarmasını kınadı.Ve derhal düzeltilmesini istedi.İktidarı kamuoyu önünde uyardı.
Genel kurul yasayı protesto eden bir bildiri yayınlandı. Başbakan Süleyman Demirel, içişleri Bakanı Haldun Menteşoğlu ve Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a tüm meslektaşlarımızın ayrı ayrı dilekçe göndermesi karar altına alındı.
Toplantı sonunda katılımcılar Kızılay binasından Zafer Meydanındaki Atatürk anıtına kadar yürüdüler. En önde çelengi genç kaymakamlardan Sudi Kocaimamoğlu ve Ömer Baylan tutuyor; arkada TİD başkanı Ertuğrul Süer, Yönetim kurulu üyeleri, mülkiye müfettişleri, vali yardımcıları, kaymakamlar, maiyet memurları genel kurula katılan tüm meslektaşlarımız yürüyorlardı. Dışarıda toplanan halktan büyük bir alkış koptu. Büyük bir ciddiyetle Atatürk anıtına gelindi. Saygı duruşu sonrasında da dağılındı. Cumhuriyet döneminde ilk defa devletin temsilcileri Mülki idare amirlerince hükümete karşı böyle bir toplantı ve yürüyüş düzenlenmişti.
Toplantı ve yürüyüş ertesi gün basın ve siyasi çevrelerde büyük yankı bulmuştu. Toplantıya karşı tavır alan birkaç vali, bir cumhuriyet savcısı ve basının yalaka birkaç kalemi dikkate alınmazsa toplantı ve yürüyüş etkili olmuş; 657 sayılı yasada değişiklik yapılarak mülki idare sınıfının ihdası ve özlük haklarının düzeltilmesi sonucunu doğurmuştu.
1978 yılında da Türk İdareciler Derneği yönetim kurulu bir karar alarak her yıl 10 Ocak tarihinin Türk idareciler Günü olarak kutlanmasını kararlaştırdı. O günden bu güne kadar da 10 Ocak Türk İdareciler günü olarak kutlanmaktadır.
10 Ocakları yaratan, bugün bir kısmı da hayatta olmayan, başta Genel Başkan Ertuğrul Süer ve Mülkiyeliler Birliği Başkanı Ayhan Açıkalın olmak üzere yiğit idarecileri, günümüzde onları özleten mevkidaşlarına bakarak, hasret ve saygı ile selamlıyorum.