Sağlıklı bir yaşam için spor yapanlar çoğaldıkça, ayak bileği yada
dizlerindeki sorunlar nedeniyle uzmanların kapısını çalanların sayısı
da her geçen gün artıyor. Çünkü vücudun fonksiyonel ve fiziksel
kapasitesine uygun olmayan fiziksel aktiviteleri denemek ya da ısınma
egzersizlerini yapmadan spora başlamak sakatlanmalara davetiye
çıkarıyor. Basit bir kas yırtığından kırıklara kadar uzanan bir dizi
rahatsızlığın ortak adı olan spor yaralanmalarında farklı tedavi
yöntemleri deneniyor. Bunlardan son zamanlarda öne çıkan ise
'osteopati yöntemi'. Vücudun bir zincir gibi ele alınarak soruna neden
olan ilk aksaklığın bulunması ve ortadan kaldırılması esasına dayanan
osteopati yöntemi Türkiye'de yeni yeni uygulanıyor. Acıbadem Adana
Hastanesi Fizik Tedavi Uzman Dr. Coşkun Akalın, spor yaralanmaları ve
uygulanan tedavi yöntemleri hakkında sorularımızı yanıtladı.

Spor yaralanmalarına karşı alınacak ilk önlem nedir?
Spor yaparken çeşitli tehlikelerle karşılaşılabiliyor. Kişinin kendi
fiziksel yapısı ve durumunu dikkate almadan, hangi sporu yapacağına
gelişigüzel karar vermesi, bu tehlikelere neden oluyor. Oysa, kişi
spora başlamadan önce seçimini, ortopedist ya da fizik tedavi uzmanına
danışarak yaparsa sakatlanma riskini de azaltmış oluyor.

En çok hangi tür yaralanmalarla karşılaşıyorsunuz?
En çok halı sahalarda meydana gelen kazalar ile karşılaşıyoruz.
Ayrıca, belediyelerin parklara yerleştirdiği spor aletleri var. Bu
aletler doğru kullanılmadığında kişilerde sağlık sorunlarına yol
açabiliyor. Bu aletlerin kullanımındaki yanlışlıklardan dolayı
sıklıkla diz, ayak bileği, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları ile
karşılaşıyoruz. Spor yaralanmaları hafif bir kas yırtılmasından
kırıklara kadar gidebiliyor. Spor yapan kişinin sorun yaşadığında,
zaman kaybetmeden bir uzmana danışması gerekiyor. Kas yırtılmaları ve
bağ yaralanmaları erken dönemde yakalanıp tedavi edilirse çok daha
rahat iyileşme sağlanıyor.

Ne tür tedavi yöntemleri uygulanıyor?
Spor sakatlanmalarında multidisipliner yaklaşım çok önemli. Eğer
kişinin cerrahi operasyon gerektiren bir durumu varsa öncelikle
ortopedistler tarafından ameliyatı yapılıyor. Daha sonra ise fizik
tedaviye başlanıyor. Yaralanma basit bir yırtık ise, üzerine binen yük
azaltılarak üç haftalık iyileşme süreci tamamlanıyor. Ancak, kişi
yırtık olduğunu fark etmez, bir iki gün süren şişliği önemsemez ve
normal hayatına dönerse, oradaki doku sertleşiyor ve en ufak bir
zorlanmada lif atması meydana geliyor. Lif yırtılmalarında öncelikle
cerrahi tedavi yapılıyor. Bu süreçten sonra da kasa eski esnekliğini
kazandırmak için rehabilitasyon sürecine başlanıyor.

Rehabilitasyon sürecinde neler yapılıyor?
Rehabilitasyon sürecinde, germe ve güçlendirme egzersizleri yapılıyor.
Ultrason ve lazer tedavisi bağ ile kas yaralanmalarında iyileşme
sürecini hızlandırıyor. Normal spor aktivitesine dönüş zamanı ise
hastanın iyileşme hızına göre belirleniyor.

Ultrason ve lazer, tedavide size nasıl yardımcı oluyor?
Her ikisinin de antienflamatuvar etkisi bulunuyor. Yani ultrason ve
lazer dokudaki ödemi çözüyor. Dolaşımı arttırarak, dokunun kanlanmasnı
arttırıyor. Doku tamir maddeleri yaralanmış bölgeye daha çabuk
ulaşıyor. Vücudun kendi kendini tamir etmesi hızlanıyor.

Lazer cihazı nasıl kullanılıyor?
Cihazın frekansı, dalga boyu ve süresi patolojiye göre ayarlanıp bel
ağrısından servikal problemlere, hatta omuz yaralanmalarına kadar
çeşitli sorunlarda kullanılabiliyor. Yeni aletlerde patolojiye özgü
programalar mevcut olup hastanın sorunu seçildiğinde verilecek lazer
miktarı da otomatik olarak belirleniyor. Lazer yöntemi, hamilelerde ve
kalp pili olanlarda uygulanamıyor.

Spor yaparken dikkat etmeniz gerekenler
- Çok geç saatlerde sportif aktivite yapmamalısınız. Çünkü günün
yorgunluğunun ardından yapılan spor aktivitesi, yaralanma riskini
artırıyor.
- Egzersiz yapmadan önce ve yaptıktan sonra mutlaka ısınma ve soğuma
hareketlerini tamamlamalısınız.
- Bütün hafta masa başında çalışıp, hafta sonunu ağır ve yorucu
sportif faaliyetlerle geçirenlere "hafta sonu şövalyesi" deniyor. Spor
yaralanmaları bu kişilerde daha sık ortaya çıkıyor. Bu nedenle
fiziksel aktivitelerinizi aralıklı bir şekilde haftanın günlerine
dağıtarak yapmalısınız.
- Yaptığınız spora uygun ayakkabı ve kıyafet seçmelisiniz.
- Vücudunuzun kapasitesini dikkate alarak fiziksel aktivitenizin
derecesini artırmalısınız.

Spor yaralanmasının ardından yapılması gerekenler:
-Yaralanan bölgenin dinlenmesini sağlayın; kanama ya da şişliğin
artmaması için yükseğe kaldırın.
- Buz uygulayın.
- Yaralanan bölgenin sabit kalması gerekiyorsa, bandaj yapın.
- En kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurun.