Kocaeli-Kartepe’de 2.defa düzenlenen “İnternet İçerik Düzenleme” çalıştayı sona erdi. Tüm katılımcıların 3 gün boyunca, sabahtan akşama kadar büyük bir özveri ile çalıştığı "Erişim Engelleme ve Bilişim Suçları" konularında devrim niteliğinde bir referans karar metni çıkarıldı. Tespit edilen 94 madde üzerinde 3 gün boyunca çalışan, 40 farklı kurumdan 65 kişinin oluşturduğu sonuç belgesi de “Kartepe Kriterleri” başlığı ile yayınlandı.
Çalıştaya katılan 40 farklı kuruluştan 65 kişinin arasında yer alan hakim, savcı, yargı mensupları, devlet çalışanları ve ilgili kurum çalışanları ifade özgürlüğünün ana kriter olmasında hem fikirdi. Bir yandan çocuk pornosu, terör, katalog suçlar gibi sorunlarla mücadele edilmesi gerekirken bir yandan da kullanıcının haklarını kısıtlamadan bilinçli internet kullanımı sağlamak için temel kuralları oluşturmak o kadar da kolay değildi. Sonuç olarak en büyük sorunun "çocuk pornosu" olduğunda herkes uzlaştı. Bir diğer önemli nokta da başta yargı mensupları olmak üzere kimsenin sitelerin toptan erişiminin kapatılmasını istememesiydi. İleride yapılacak bir Bilişim Kanunu'na rehber olabilme niteliği taşıyan kararları aşağıda sizlerle paylaşıyorum.
Yarın ayrıca genel gözlem ve izlenimlerimi yazacağım ama şunu ifade etmek isterim ki bu çalıştayın bana öğrettiği en önemli şey ülkemizde çok kıymetli, saygıdeğer kişilere sahip olduğumuz ve onların değerini bilip sahip çıkmamız desteklememiz gerektiğidir. Sanılanın aksine hakim, savcı ve diğer yargı mensuplarının en büyük özgürlük taraftarları olması önyargının ne kadar kötü bir tutum olduğunu hatırlayıp utanmama neden olduğunu itiraf etmeliyim. Aranızda bana Youtube yasağı örneğini hatırlatanlar olacaktır. Merak etmeyin bu konuyu ayrı bir haber konusu olarak en kısa zamanda ele alacağım zira hiçbir şey bizlere yansıtıldığı veya diğer bir deyişle pazarlandığı gibi değil.
Sonuç olarak, Türkiye Bilişim sektöründe Dünya'daki sayılı isimler arasında olma yolunda ilerliyor ve bunu Bilişim Hukuku konusunda atılacak adımlar da takip edecektir.
2.İnternet İçerik Düzenleme” Çalıştay’ının sonunda yapılan çalışmalar çerçevesinde hazırlanan ve yayınlanan “Kartepe Kriterleri” şöyle:
KARTEPE KRİTERLERİ
20 –22 Nisan 2010 Kartepe / Kocaeli
Bu çalıştayın katılımcılarının çoğunluğuyla, İnternetin insanlığın önünde yepyeni ufuklar açtığını hatırlayarak, internetin bilginin ve fikirlerin özgürce dolaşması için etkin bir araç olduğunu, bu aracın kullanılmasında anonimlik ve mahremiyetin korunması gereken değerler olduğunu gözeterek, internetin kötüye kullanılarak bireysel hak ve özgürlüklere zarar verebileceğini de gözönüne alarak, internetle ilgili kısıtlamaların temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunmadan sadece evrensel hukuka uygun kanunlarla ve yargıç kararıyla mümkün olabileceğinin altını çizerek;
Aşağıda sayılan temel ilkeleri kamuoyuna açıklamayı kendilerine görev bilmişlerdir.
İLKE 1 – İnternette fikir ve düşüncelerin yayılmasında büyük rol oynayan Web 2.0 siteleri (bloglar, forumlar, video siteleri, sosyal ağlar vs) çok sesliliğin ve demokrasinin bir parçası olarak anlaşılmalıdır.
İLKE 2- İnternetin tüm aktörleri, öncelikle özdenetim mekanizmasını (proaktif müdaheleler) işletmeli, hukuka aykırı içeriklerin önlenmesi için “Uyar – Kaldır” prensibini de benimsemelidir. Kamu otoritesi, özdenetim mekanizmalarını ve sivil inisiyatifleri desteklemelidir.
İLKE 3 - Erişim engelleme kararları, ön inceleme raporu ve hukuki gerekçeleriyle birlikte sadece yargıç kararıyla mümkün olmalı, bu kararlara itiraz prosedürü hızlı ve etkin olarak yapılandırılmalıdır. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, kanunla açıkça yetkili kılınmış merci veya Cumhuriyet Savcısı tarafından verilebilecek erişim engellenmesi kararları, 24 saat içerisinde yargıç onayına sunulmalı. Onaylamama halinde erişimin engellenmesi kendiliğinden kalkmalı
İLKE 4 - Erişim engelleme kararları, orantılılık ve ölçülülük ilkeleri gözetilerek, ancak ve ancak son çare (ultima ratio) olarak bir koruma tedbiri olarak görülmelidir.
İLKE 5 - İnternet sitelerine erişimin engellenmesi kararlarının yerine getirilmesi TİB tarafından sağlanmalıdır ve ilgili mevzuat düzenlenmesi yapılmalıdır. Erişim engelleme kararlarında ve engellenen sitelerin girişinde, engelleme sebebi, gerekçesi, tedbirin süresi ve itiraz prosedürü açıkça belirtilmelidir.
İLKE 6 – 5651 sayılı yasada öngörülen katalog suçların kapsamı yeniden değerlendirilmelidir.
İLKE 7- Bir internet sitesinin tamamına erişimi engellemek yerine, sadece zararlı ve hukuka aykırı içeriklerin engellenmesi yoluna gidilmesi ve bu içerikleri oluşturanların yargılanması sağlanmalıdır. İnternetin Uluslar arası karakteri gözönüne alınarak diğer ülkelerle işbirliğine gidilmeli, Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleşmesi imzalanması konusunda çalışmalar hızlandırılmalıdır.
İLKE 8 - Erişim ve yer sağlayıcı tarafından tutulan trafik kayıtlarının doğruluğunu, değiştirilmezliğini ve bütünlüğünü sağlayacak tedbirler alınmalı, bu kayıtların sadece adli makamlarca ve delil elde etmek amacıyla sınırlı olmak üzere gizliliği sağlanmalıdır.
İLKE 9 - İnternet’in özgür doğası dikkate alınarak, İnternet medyasının tanımlaması yapılmalı, getirilen kriterler eşliğinde internet medyası, basına tanınan cezai sorumluluk ve dava sürelerine ait hak ve özgürlüklerden tamamen yararlanabilmelidir.
İLKE 10 – Devletin internet konusundaki ana görevi, topluma ilköğretimden itibaren eğitim vermek ve bilinçlendirme yapmakla sınırlı olmalıdır. İnternetteki zararlı içeriklerden çocukların korunması amacıyla, uzmanlar tarafından içerik sınıflandırması yapılmalı ve aileler ücretsiz çocuk filtresi kullanması yönünde özendirilmelidir.
İLKE 11 – Çocuk Pornografisi çok önemlidir. Sadece 5651 ile sınırlı kalmamalıdır. Daha özel bir düzenleme yapılmalıdır.
İLKE 12 – İnternet ortamında işlenen suçlarda açıkça yetki düzenlemesi yapılmalıdır. Yargıda uzmanlaşamaya önem verilmeli, bilirkişilik müessesesi daha işlevsel hale getirilmelidir. Kurumlar arası işbirliği tanımlanmalıdır.
İLKE 13 - Uygulamacıların eğitimi ve farkındalığı sağlanmalı
Kartepe kriterleri olarak yayınlanan bu kriterler katılımcıların çoğunluk görüşünü yansıtmakta olup bazı maddelerde değişik katılımcıların itirazı mevcut olabilir
Selin Kunt
