VURAL KÖSE / GÜNAYDIN ADANA GAZETESİ

 

TR 62 bölgesinde ülke ortalamasından daha fazla gelişen sektörler arasında yer alan mobilya sektörünün bölgedeki durumunun daha iyi irdelenmesi ve sayısal verilerle netleştirilmesi amacıyla Çukurova Kalkınma Ajansı’nın Türkiye İstatistik Kurumu Adana Bölge Müdürlüğü ile birlikte yaptığı anket çalışması sonucunda hazırlanan Mobilya Sektörü Araştırma Raporu yayınlandı.Rapor hazırlanırken bölgedeki işletmeleri de ziyaret eden ÇKA ve TÜİK görevlileri, işletmelerdeki çalışma koşulları ve kullanılan teknoloji düzeyleri ile ilgili yüz yüze görüşmeler de yaptı.

 

EMEK YOĞUN SEKTÖR

Emek yoğun ve birçok sektör ile olan bağlantısı ve son dönemlerde öne çıkan bilgi ve teknoloji kullanımı ile imalat sanayi içerisinde önemli bir yere sahip olan mobilya sektöründe Türkiye’de İstanbul, Ankara, Bursa, Kayseri gibi illerden sonra Çukurova Bölgesinin öne çıktığı ifade edilen raporda, Çukurova Bölgesi’nde yer alan mobilya firmalarının tüm imalat sanayi firmalarının yüzde 14,23’ünü oluşturduğu kaydedildi.

 

ORTADOĞU VE AFRİKA’YA İHRACAT

2012’de sektörde bölge ihracatının 42 milyon dolar, ithalatın ise 10 milyon dolar olarak gerçekleştiği, ihracat kalemleri içinde ahşap nitelikli ürünlerin ilk sıralarda yer aldığı, aynı dönemde en fazla ihracatın 10 milyon dolar ile yemek ve oturma odaları için üretilen ahşap mobilyalarda gerçekleştirildiği aktarılan raporda TR62 Bölgesi’nin en önemli ihracat partnerlerinin Irak, Almanya, Libya, KKTC, BAE, Suudi Arabistan, Türkmenistan ve Azerbaycan olduğu belirtildi.

 

ADANA EV MOBİLYASINDA ÖNE ÇIKIYOR

Ağırlıklı olarak iç piyasaya çalışan Çukurova’daki mobilya sektöründe küçük ölçekli ve el emeğine dayalı bir firma yapısının var olduğunun aktarılırken, üretim deseninde Adana’nın ev mobilyasında öne çıktığı, Mersin’in ise göreceli olarak mutfak mobilyasında dikkat çektiği bildirildi.

 

DÜNYA MODASINI TAKİP ETMEKTE ZAYIF KALINIYOR

Adana’nın  klasik iskelet üretiminde Türkiye’de önemli bir yere sahip olduğu ancak,

kentteki klasik iskelet üreticilerinin bölge üretimine odaklanması nedeniyle dünya modasını takip etmekte zayıf, rekabet avantajı sağlayan markalaşma ve pazarlama gibi alanlarda da geride kaldığı bilgisi aktarıldı.

 

HEDEF PAZARLARA YÖNELİK TANITIM YAPILMALI

Sektörün tecrübeli eleman bulma sıkıntısının sürdüğü belirtilen raporda, “Bölgedeki mobilya sektörünün büyük bir değeri olan yetenekli zanaatkar ustaların el becerilerinin niş ve butik segmentlerde değerlendirilmesine ve iç mimari, tasarım gibi alternatif alanların araştırılarak elde edilen gelirin yükseltilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. İhracatta Irak pazarının ağırlığı göz önüne alındığında ise pazar çeşitlendirilmesine ve hedef pazarlara yönelik tanıtım çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.

 

GÜÇLÜ YÖNLER

Hazırlanan raporda sektörün güçlü yönleri, “Bölgenin jeostratejik konumu, yüksek işgücü potansiyeli, klasik mobilya iskeleti yapımında el işçiliğinin başarılı olması, yüksek üretim potansiyeli, ürün çeşitliliğinin fazla olması, hedef pazarlara yönelik ihracat çalışmalarının olması, sektörde ucuz işgücünün var olması, büyüme potansiyeline sahip dinamik iç pazar yapısı, modern ve teknolojik üretim yapan firma sayısının artması” olarak sıralandı.

 

ZAYIF YÖNLER

Adana ve Mersin’i kapsayan TR62 bölgesinde sektörün zayıf yönleri ise şöyle yer aldı:

“Aile şirketlerinin fazlalığı, organizasyon eksikliği/kurumsallaşma, yönlendirme/Devlet desteği yetersizliği, finansman yetersizliği, yeni yatırım yetersizliği, kalifiye eleman yetersizliği, mesleki eğitim yetersizliği, tasarım eksikliği / markalaşma eksikliği, pazarlama yetersizliği, sektörün bir arada ortak hareket edememesi, yurtdışı tanıtım faaliyetlerinin yetersizliği.”

 

KAYITDIŞILIK FAZLA

Çukurova Bölgesi’nde özellikle Adana’nın  Türkiye mobilya sektöründe önemli bir yere sahip olduğu dile getirilen raporun sonuç bölümünde sektörün yaşadığı önemli sorunlara yer verildi.

Mobilya firmalarının Adana’da Mobilyacılar Sitesi ve etrafında yoğunlaştığı, Mersin’de ise yaygın bir dağılım görüldüğü belirtilen raporda kayıt dışılığın da fazla olduğu, firmaların  genelinin kurumsal yapıda olmayan ferdi mülkiyetlerden oluştuğu vurgulandı.

 

FİRMALAR TASARIMDA ZAYIF KALIYOR

Altyapı, iş güvenliği ve işçi sağlığı alanlarındaki eksikliklerin firmalar ve çalışanlar açısından büyük sorun oluşturduğu, işletmelerin Ar-Ge, tasarım konularında zayıf olduğu, markalaşma ve kümelenme kavramlarını önemsedikleri ancak nasıl bir yol izleyeceklerini bilemedikleri de sektörün önemli sorunları olarak raporda yer aldı.

 

CİRO VE SİPARİŞ MİKTARLARI DÜŞÜYOR

Firmaların genellikle sipariş usulü çalıştığı ve pek çok işletmenin satışları artırmada etkili olan teşhir yerlerinin bulunmadığı vurgulanırken, üretime odaklanan firmalar satış ve pazarlama alanındaki yetersizlikler nedeniyle ürünlerin katma değerini arttıramadığı ve sektörde tecrübeli eleman sıkıntısı çekildiği ifade edildi. Ayrıca, meslek liseleri ve üniversiteler ile firmalar arasındaki bağlantıların zayıf durumda olmasının yanı sıra şirketlerin geçen yıla göre ciro ve sipariş miktarlarının düştüğü ve firmaların geleceğe ilişkin karamsar olduğu aktarılan diğer sorunlar oldu.

 

SEKTÖR İÇİN TEMEL STRATEJİLER DE BELİRLENDİ

Raporda ayrıca 2014-2023 Çukurova Bölge Planı çalışmaları kapsamında kamu, akademi, sivil toplum ve özel sektör temsilcilerinden oluşan 15 kişilik odak grubun fikirleri doğrultusunda ve mobilya sektör araştırması sonuçlarına göre mobilya sektörü için belirlenen temel stratejilere de yer verildi:

El emeğine dayalı küçük firmaların farklı segmentlere hitap eden ürünlerde uzmanlaşmaları gerekmektedir.

Küçük firmaların butik, kişiye özel işlere yönelmeleri önerilmektedir.

Bölgenin rekabet gücünün yüksek olduğu alanlarda katma değeri yüksek faaliyetlere odaklanması gerekmektedir.

Klasik mobilya iskelet üretiminin tasarımla ve döşeme-boyama sanatı ile birleştirilerek katma değerinin arttırılması gerekmektedir.

El işçiliğine dayanan oymacılık faaliyetlerinin mobilya iskeleti dışında katma değeri yüksek aksesuar ve iç mimari gibi alternatif alanlara yönlendirilmesi gerekmektedir.

Lüks otel, restoran iç dekorasyonu gibi butik pazarların araştırılması önerilmektedir.

CNC sistemleri sayesinde işletmeler oyma, kesme, delme gibi işlemleri daha kısa sürede ve hatasız olarak yapabilmektedirler.

Bölgenin ihracatında Irak’ın aldığı yüksek pay büyük risk arz etmekte olup pazar çeşitlendirmesi gerekmektedir.

Pazar araştırmaları yapılarak hedef pazarlara yönelik eylem planları ivedilikle gerçekleştirilmelidir.

Küçük ölçekli mobilya firmalarının yurtdışına açılmak için birleşip güçlenmesi ve kurumsallaşması önem taşımaktadır.

Ayrıca üretim yerlerinin modernize edilmesi, üretim ve satış yerlerini kapsayan modern bir bölge oluşturulması gelecek adına önemli bir adım olacaktır.

Markalaşma ve kümelenme konusunda istekleri bulunan firmaların kümelenme girişimlerinin desteklenmesi, sektör paydaşlarının bilinçlendirilerek fırsatlardan haberdar edilmesi gerekmektedir.

Pazarlama ve tanıtıma yönelik devlet desteklerinden yararlanma oranının arttırılması, firmaların satış ve pazarlama ağının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir.

Bölgedeki firmaların dünya mobilya sektörü ile entegrasyonu için dünyadaki tasarım trendlerini takip edebilecek ve bölgede sektöre yön verecek bir merkezin kurulması önemlidir.

Mobilya eğitimi veren okulların teknolojilerinin yenilenmesi, aktif üniversite sanayi işbirliğinin sağlanması, öğretim kadrolarının ve öğrenci kalitesinin artırılması, programların uygulamaya ve güncel teknolojiye uygun olarak güncellenmesi gerekmektedir.

Firmaların çalışma şartlarını ve çalışanlara yönelik özlük haklarını geliştirmesi, aksi takdirde nitelikli personel yetişse bile halihazırdaki şartlar altında mobilya sektörünü tercih etmeyeceğini göz önünde bulundurması gerekmektedir.

Ülkemizde fikri mülkiyet hakları alanındaki eksikliler göz önünde bulundurulduğunda profesyonel tasarımın firmalar için birinci planda ihtiyaç olmadığı düşünülmektedir.

Mobilya tasarımı ile ilgili eğitim bölümlerinin açılması ve teknolojik imkanlarla desteklenmesi gerekmektedir.