TBMM Genel Kurulu'nda, Milli Savunma Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 2026 yılı bütçeleri üzerine Genel Değerlendirmeyi CHP İzmir Milletvekili Ümit Özlale yaptı.
Konuşmasına AK Parti sıralarının boş olduğunu eleştirerek başlayan Özlale, “İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra jeopolitik risklerin en yüksek olduğu dönemdeyiz. Dolayısıyla, bugün bizim burada tartıştığımız Millî Savunma Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı belki de bu bakanlıklar içerisinde en kritik bakanlıkları temsil ediyor ve gönül isterdi ki bu kadar önemli bakanlıkların tartışıldığı bir yerde bizi AK Parti'li arkadaşlarımızdan 6 kişiden daha fazla dinlesin” ifadelerini kullandı.
“ASELSAN, HAVELSAN'DAN, TAI'DEN, TUSAŞ'TAN, ROKETSAN'DAN BEYİN GÖÇÜNÜ DURDURAMIYORSUNUZ”
CHP’li Özlale, şeffaf olmayan fonlar dağıtıldığını belirterek “Savunma sanayisine ayrılan paylar nereye gidiyor bunların hiçbir tanesini bilmiyoruz. Devamlı söylüyoruz burada, küçük ve orta ölçekli yerli savunma sanayi şirketlerini desteklemeniz lazım. Savunma sanayisinde tabii ki Baykar gibi başarılı örnekler hepimizin baş tacı ama küçük ve orta ölçekli yerli şirketleri desteklemeniz lazım; desteklemiyorsunuz. ASELSAN başta olmak üzere diğer bizim gururumuz olan HAVELSAN'dan, TAI'den, TUSAŞ'tan, ROKETSAN'dan beyin göçünü bir türlü durduramıyorsunuz, ondan sonrasında da "Savunma sanayisi bizle başladı, bizle beraber devam edecek." diyorsunuz; ayıp ediyorsunuz” ifadelerini kullandı.
AK Parti’nin "Savunma sanayisi bizle başladı” sözlerini de eleştiren Özlale, ““Savunma sanayi sizle beraber başlamadı, son yirmi beş yılda başlamadı, Türkiye'nin çok ama çok önemli iki yüz yıllık şanlı bir savunma sanayi tarihi var. Eğer siz bugün savunma sanayisinin sizinle beraber başladığını düşünürseniz birçok insana ayıp edersiniz. Mesela, Nuri Demirağ'a ayıp edersiniz, Vecihi Hürkuş'a ayıp ederseniz, Nuri Killigil'e ayıp ederseniz, Şakir Zümre'ye ayıp edersiniz, 1970'li yıllarda Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfını kuran Süleyman Demirel ayıp dersiniz, ROKETSAN'ı, HAVELSAN'ı, TUSAŞ'ı kuran devlet aklına ayıp edersiniz. Ondan sonra, Savunma Sanayi Başkanlığını kuran merhum Turgut Özal'a ayıp edersiniz, Kıbrıs Barış Harekâtı'nı düzenleyen, hem de başarıyla beraber bizi dünyada şanla, şerefle temsil eden merhum kara oğlan Bülent Ecevit'e ve Erbakan Hocaya ayıp edersiniz” dedi.
KASIM 2022'DEN BERİ SANAYİ ÜRETİMİMİZ TAMAMIYLA YERİNDE SAYIYOR, ÇALIŞAN SAYISI SANAYİDE AZALIYOR
Özlale, dünyanın 4. sanayi devrimini gerçekleştirdiğini belirtti. Başarılı bir sanayi devrimi için sanayi üretiminin artması gerektiğini söyleyen Özlale, Türkiye'de sanayi üretiminin yerinde saydığını, istihdamın azaldığını ileri sürdü.
Dünyada gelişmiş ülkelerin, tekstil ve hazır giyim sektörlerinden çekilmediğini anlatan Özlale, şöyle konuştu:
“3 seneden beri bizim tekstilcimiz, hazır giyimcimiz, dericimiz, makinecimiz, kimyacımız, bunlar bir yapısal dönüşüm talep ediyor ve üç seneden beri herhangi bir şekilde kendi haklı taleplerine bir cevap olmuyor. 300 bin kişiyi kaybetmişiz hazır giyimde, bizim tekstilde bir dönüşüm programımız var mı, yok. İtalya'nın en zengin 5 kişisinden 2'si hazır giyimde, İspanya'nın en zengin, dünyanın en zenginlerinden birisi hazır giyimde. Bizim tasarıma, katma değere önem vermemiz gerekirken, tekstilden, hazır giyimden çıkacak olan çalışanlarımızı başka sektörlere yöneltmemiz gerekirken biz bunların hiçbir tanesini yapmıyoruz.”
“BÖLGESEL KALKINMAYA BİZ GİDEREK DAHA AZ PAY AYIRIYORUZ”
Mecliste kurulan “Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu”na da değinen Özlale, “Meclisin çatısı altında çok ama çok önemli bir komisyon kuruldu, bu komisyonun bir ayağında güvenlik var, öbür ayağında adalet ve yargı olmalı ama bir ayağında da kalkınma olmalı. Peki, bizim bütçemizin bölgesel kalkınmaya ayırdığı paya hiç baktınız mı? Arkadaşlar, bölgesel kalkınmaya biz giderek daha az pay ayırıyoruz. O zaman biz nasıl Güneydoğu Anadolu'yla ülkemizin diğer bölgeleri arasındaki sosyoekonomik farklılığı kapatacağız? Nasıl bireyi, şirketleri bölgelerine bakılmaksızın nasıl güçlendireceğiz? Yani öyle şizofrenik bir durum var ki bakanlar buraya geliyorlar "Bizler daha eşitlikçi, sosyoekonomik koşulları iyileştiren bir bütçe sunuyoruz" diyorlar, ondan sonra biz bütçe rakamlarının içine baktığımızda tam tersini görüyoruz; bölgesel kalkınmaya daha az pay, AR-GE ve yeniliğe daha az pay, yaşam boyu öğrenmeye daha az pay ayırıyoruz” diye konuştu.
Özlale’nin konuşmasının tamamı şöyle:
Dört tane sanayi devrimi geçirdi bu dünya; Birinci Sanayi Devrimi Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesine yol açtı, İkinci Sanayi Devrimi'nde Osmanlı İmparatorluğu çöktü. Üçüncüsünde biz gelişmekte olan ülke olarak kaldık, Asya ülkeleri gelişti; şimdi, dördüncü Sanayi Devrimi var ve her zamankinden çok daha yıkıcı. Bunun dışında, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra jeopolitik risklerin en yüksek olduğu dönemdeyiz. Dolayısıyla, bugün bizim burada tartıştığımız Millî Savunma Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı belki de bu bakanlıklar içerisinde en kritik bakanlıkları temsil ediyor ve gönül isterdi ki bu kadar önemli bakanlıkların tartışıldığı bir yerde bizi AK Parti'li arkadaşlarımızdan 6 kişiden daha fazla dinlesin.
“TEKSTİL, GİYİM VE DERİ SEKTÖRÜNDE SON ÜÇ SENEDE 300 BİN KİŞİDEN FAZLA İNSAN İŞİNİ KAYBETTİ”
Şimdi, burada sanayinin öneminden bahsettik, Sanayi Devrimi'nden bahsettik. O zaman şunu beklersiniz: Başarılı bir sanayi devrim için ne olması gerekiyor? Başarılı bir sanayi devrimi için bizim sanayi üretimimizin artması gerekiyor. İşte, size tablo: Kasım 2022'den beri sanayi üretimimiz tamamıyla yerinde sayıyor; istihdam yerinde saymıyor, çalışan sayısı sanayide azalıyor. Daha çarpıcı bir örnek göstereyim size: 24 tane imalat sanayi sektörünün 15'inde üretim geriye gitti. Sadece tekstil, hazır giyim, deri değil; mobilya, plastik, kimya, makine gibi bizim ihracatçı olduğumuz çok temel sektörlerde bizim sanayimiz üç seneden beri geriye gidiyor. Şimdi, ben size istihdam kayıplarını göstereyim; bakın, burada sadece tekstil, giyim ve deri sektöründe son üç senede 300 bin kişiden fazla insan işini kaybetmiş durumda. Şimdi, durum böyle olduğu zaman, bizim sanayi devrimini hakkıyla yerine getirdiğimizi, sanayi devriminin gerekliliklerini yerine getirdiğimizi söylememiz çok mümkün değil. Sayın Bakan burada şunu diyecektir: "Tekstil, hazır giyim, deri gibi emek yoğun, istihdam yoğun sektörlerden çıktık, daha yüksek teknolojilere ve sektörlere girdik ve o yüzden de ihracatımız arttı, ithalatımız düştü." O da çok doğru değil, TÜİK'in Birim Değer Endeksi var; 2013 yılında bizim ihracatımızın Birim Değer Endeksi 114,8'miş, 2025'in ilk dokuz ayı 118 yani orada da yüzde 3'lük bir artış var.
“TEKSTİLDE BİR DÖNÜŞÜM PROGRAMIMIZ YOK”
Peki, iki gündür devamlı Ticaret Bakanlığının ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bütçesini tartışıyoruz, ihracatı konuşuyoruz. İthalat peki? İhracatımızın birim değeri yüzde 3 artarken ithalatımızın birim değeri de yüzde 7 artmış, dolayısıyla ortada böyle çok büyük bir başarı hikâyesi yok. Peki, tekstil, hazır giyim ve deri bizim vazgeçmemiz gereken sektörler mi? Asla değil. Dünya vazgeçmiş mi? E, dünya da vazgeçmemiş? Bugün İtalya'ya bakıyorsunuz, İspanya'ya bakıyorsunuz; kişi başı millî geliri bizim 2,5-3 katımız olan ülkeler tekstilden, hazır giyimden, makineden, kimyadan, plastik sektöründen çıkmıyorlar, bunu dönüştürüyorlar. Üç seneden beri bizim tekstilcimiz, hazır giyimcimiz, dericimiz, makinecimiz, kimyacımız; bunlar bir yapısal dönüşüm talep ediyor ve üç seneden beri herhangi bir şekilde kendi haklı taleplerine bir cevap olmuyor. 300 bin kişiyi kaybetmişiz hazır giyimde, bizim tekstilde bir dönüşüm programımız var mı? Yok. İtalya'nın en zengin 5 kişisinden 2'si tanesi hazır giyimde, İspanya'nın en zengin, dünyanın en zenginlerinden birisi hazır giyimde. Bizim tasarıma, katma değere önem vermemiz gerekirken, tekstilden, hazır giyimden çıkacak olan çalışanlarımızı başka sektörlere yöneltmemiz gerekirken biz bunların hiçbir tanesini yapmıyoruz. Peki, bunlara bütçede kaynak ayırıyor muyuz? Hayır, bunlara bütçede kaynak da ayırmıyoruz. Mesela, şuna bakıyorsunuz: Yaşam boyu öğrenim. E, şimdi tekstilden, hazır giyimden insanlar çıkacaklar, başka nerelere geçecekler? Onlara bizim beceriler sağlamamız lazım. Bütçede kaynak var mı? Yok; kaynağımızı orada düşürmüşüz.
ABD ÜNİVERSİTELERİN AR-GE HARCAMASI BİZİM BÜTÜN ÜLKEMİZİN AR-GE HARCAMASININ 8 KATI
Peki, AR-GE ve yenilikçilik programı... Size buradan bir tane grafik göstereyim. Bakın, 2 tane orta karar üniversite seçtim Amerika'dan; Johns Hopkins Üniversitesi ile University of California San Francisco. Bu 2 tane üniversitenin AR-GE harcamalarının toplamı bizim 119 tane devlet üniversitesinin, 100 tane vakıf üniversitesinin AR-GE harcamasının toplamından fazla. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki AR-GE harcaması, üniversitelerin AR-GE harcaması bizim bütün ülkemizin AR-GE harcamasının tam 8 katı. O zaman, şöyle bir şey var: Tekstil, hazır giyimden çıktık, peki, gerekli AR-GE'yi yapıyor muyuz? Hayır, yapmıyoruz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında bununla ilgili gerekli bütçeyi veriyor muyuz? Hayır, vermiyoruz. Bana inanmıyorsanız bütçe rakamlarına bakın; AR-GE ve yenilikçilik programına baktığınız zaman, orada 2026'dan 2028'e kadar AR-GE ve yenilikçilik programına daha az kaynak ayrıldığını görürsünüz bütçeden; sanayi programına daha az kaynak ayrıldığını görürsünüz; yaşam boyu öğrenime daha az kaynak ayrıldığını görürsünüz; bizim sanayicimizin yapısal dönüşüme ihtiyacı varken bu konunun bütçede tamamıyla es geçildiğini görürsünüz.
“DEVLETİN AKLI OLAN MÜSTEŞARLIK MAKAMINI KALDIRDINIZ”
Peki, eskiden olsa ne olurdu, bu problemler yaşanır mıydı? Hayır. Benim, AK Parti'ye yönelttiğim en büyük eleştirilerden bir tanesi şu: Eskiden tıkır tıkır işleyen kurumlar vardı, bunlardan bir tanesi Devlet Planlama Teşkilatıydı. Eğer, bugün, Devlet Planlama Teşkilatı olsaydı biz ne tekstilde ne hazır giyimde ne deride bu kadar büyük bir başarısızlıkla karşı karşıya kalmazdık, daha bütüncül bir yatırım programı yapardık, bazı sektörlerde yapısal dönüşümden dolayı işsiz kalacak insanları başka yerlere dönüştürebilecek programlar uygulardık. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığını kapattınız, devletin aklı olan müsteşarlık makamını kaldırdınız, Devlet Planlama Teşkilatını Kalkınma Bakanlığına evrilttiniz, eyvallah ama daha sonra onu da kaldırdınız. Şu anda Kalkınma Bakanlığı yok, sadece kalkınma ajansları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın içerisinde.
“BÖLGESEL KALKINMAYA BİZ GİDEREK DAHA AZ PAY AYIRIYORUZ”
Peki, bugün, burada, Meclisin çatısı altında çok ama çok önemli bir komisyon kuruldu, bu komisyonun bir ayağında güvenlik var, öbür ayağında adalet ve yargı olmalı ama bir ayağında da kalkınma olmalı. Peki, bizim bütçemizin bölgesel kalkınmaya ayırdığı paya hiç baktınız mı? Arkadaşlar, bölgesel kalkınmaya biz giderek daha az pay ayırıyoruz. O zaman biz nasıl Güneydoğu Anadolu'yla ülkemizin diğer bölgeleri arasındaki sosyoekonomik farklılığı kapatacağız? Nasıl bireyi, şirketleri bölgelerine bakılmaksızın nasıl güçlendireceğiz? Yani öyle şizofrenik bir durum var ki bakanlar buraya geliyorlar "Bizler daha eşitlikçi, sosyoekonomik koşulları iyileştiren bir bütçe sunuyoruz." diyorlar, ondan sonra biz bütçe rakamlarının içine baktığımızda tam tersini görüyoruz; bölgesel kalkınmaya daha az pay, AR-GE ve yeniliğe daha az pay, yaşam boyu öğrenmeye daha az pay ayırıyoruz.
SAVUNMA SANAYİ AKP İLE BAŞLAMADI
Millî Savunma Bakanlığıyla ilgili de birkaç şey söylemek istiyorum. Şimdi, AK Parti'ye en büyük eleştirilerimden bir tanesi şudur: Savunma sanayi sizle beraber başlamadı, son yirmi beş yılda başlamadı, Türkiye'nin çok ama çok önemli iki yüz yıllık şanlı bir savunma sanayi tarihi var. Eğer siz bugün savunma sanayisinin sizinle beraber başladığını düşünürseniz birçok insana ayıp edersiniz. Mesela, Nuri Demirağ'a ayıp edersiniz, Vecihi Hürkuş'a ayıp ederseniz, Nuri Killigil'e ayıp ederseniz, Şakir Zümre'ye ayıp edersiniz, 1970'li yıllarda Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfını kuran Süleyman Demirel ayıp dersiniz, ROKETSAN'ı, HAVELSAN'ı, TUSAŞ'ı kuran devlet aklına ayıp edersiniz. Ondan sonra, Savunma Sanayi Başkanlığını kuran merhum Turgut Özal'a ayıp edersiniz, Kıbrıs Barış Harekâtı'nı düzenleyen, hem de başarıyla beraber bizi dünyada şanla, şerefle temsil eden merhum kara oğlan Bülent Ecevit'e ve Erbakan Hocaya ayıp edersiniz. Savunma sanayisi sizle başlamadı, sizle beraber devam etti ve birçok da hata yapıyorsunuz, bu hataları da size söylemek gerekiyor. Bunlardan bir tanesi şu: Millî Muharip Uçak. Bakıyorsunuz motor problemini çözmeden işe başladınız, proje bugün durma noktasına geldi. ALTAY tankı, yerli güç paketi hâlâ ortada yok. Kore'nin bile kendi kullanmayı reddettiği transmisyonu kabul etmek zorunda kaldınız, bununla beraber teslim töreni altında propaganda yapıyorsunuz. S-400, F-35 hikâyesine hiç girmiyorum, S-400'leri milyarlarca dolar vererek aldınız, kullanamıyorsunuz, F-35 programından da sayenizde çıkarıldık. Şeffaf olmayan fon dağıtıyorsunuz, savunma sanayisine ayrılan paylar nereye gidiyor bunların hiçbir tanesini bilmiyoruz. Devamlı söylüyoruz burada, küçük ve orta ölçekli yerli savunma sanayi şirketlerini desteklemeniz lazım. Savunma sanayisinde tabii ki Baykar gibi başarılı örnekler hepimizin baş tacı ama küçük ve orta ölçekli yerli şirketleri desteklemeniz lazım; desteklemiyorsunuz. ASELSAN başta olmak üzere diğer bizim gururumuz olan HAVELSAN'dan, TAI'den, TUSAŞ'tan, ROKETSAN'dan beyin göçünü bir türlü durduramıyorsunuz, ondan sonrasında da "Savunma sanayisi bizle başladı, bizle beraber devam edecek." diyorsunuz; ayıp ediyorsunuz.
“KALMASI GEREKEN BİLGİ VARSA ONLARI SOSYAL MEDYADA PAYLAŞIP POPÜLİZM YAPIYORSUNUZ”
Son bir şey de şu: Savunma projelerinde gizlilik esastır yani caydırıcılık dediğiniz şey sadece gösterdiğiniz değil göstermediğinizden de doğar. Yani siz şimdi füze menzillerinden radar kapasitemize, hava savunma sistemlerinin katmanlarından İHA, SİHA'ların teknik özelliklerine kadar ne kadar gizli kalması gereken bilgi varsa onları TikTok'ta, sosyal medyada paylaşıp popülizm yapıyorsunuz.
Bu popülizmi yaptığınız zaman da bizim gücümüzü, savunma gücümüzü herkese göstermiş oluyorsunuz. Belki sosyal medyada kendiniz siyasi menfaatler uğruna bunları kullanıyorsunuz ama olan gerçekten Türkiye'nin savunma aklına oluyor diyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum.”
