Kimilerine göre gerçek, kimilerine göre yanlışlarla dolu bir araştırma Adana'nın neredeyse tek gündem maddesi haline geldi. CNBC-e'nin 'Yaşanabilir İller Sıralaması'nda Adana'yı 55. sırada göstermesi yerel yönetimler başta olmak üzere sivil toplum örgütlerini de fazlasıyla üzdü. Aynı zaman diliminde bir de 'Kredi Kartı Batığı'nda lider kent ünvanını elde ettik. İşsizlikte şampiyonluğunu zaten garantileyen Adana, basına çok yansımasa da planlı yolsuzluk ve sağlık yolsuzluğunda da 2010 yılının ön safında yer alıyordu. Olumsuzluklar kimseyi karamsarlığa sevketmemeli elbette ancak gerçekleri göz ardı ederek de bir yere varamayacağımız açık.
Göreve geldiği günden bu yana ekonomik havayı iyi soluduğuna tanık olduğumuz, Adana için kafa yorduğunu gözlemlediğimiz Adana Ticaret Odası (ATO) Başkanı Ali Gizer'le görüştük. Geçen hafta birbiri ardına yaptığı açıklamalarla gündemde yerini alan Ali Gizer'e konuşulanları da sorduk, kamuoyunca unutulmaya yüz tutmuş konuları da... Sayın Gizer'le yeni teşvik sisteminin getirilerinden yaşanabilir iller sıralamasında Adana'nın gerçek yerine, Ceyhan-Yumurtalık Enerji İhtisas Sanayi Bölgesi ve rafineri yatırımlarının istihdama katkısından odalar ve borsa başkanının her fırsatta basına birlikte poz vermelerine, yine turizm bölgesi ilan edilmesine karşın beklenen ilerlemenin görülmediği Karataş-Yumurtalık sahillerine kadar birçok konuyu paylaştık.
- Sayın Gizer, son günlerde üst üste açıklamalar yaptınız. Adana için iyimser olduğunuzu açıkça gösterdiniz. Bölge işadamlarının kanayan yarası haline gelen teşvik sisteminden de bahsettiniz. Teşvik sistemi konusundaki düşünceleriniz ve yeni çıkarılması beklenen Teşvik Yasası'ndan beklentileriniz nelerdir ?
Eski teşvik sistemleri Adana'nın etrafındaki iller olan Kahramanmaraş, Osmaniye, Kilis, Niğde'ye önemli üstünlükler sağlamış, sanayileşmenin öncüsü olan Adana maalesef hep unutulmuş ve bir kenara itilmiştir. 14 Temmuz 2009 tarihinde yürürlüğe giren yeni teşvik sistemi ile de yıllardır ilimizin uğradığı haksız rekabetin, yeni bölge sistemi ile de giderilmek yerine sürdürülmeye çalışıldığı görülmüştür.
"YENİ TEŞVİK SİSTEMİ ZORUNLUDUR"
Adana ve Mersin'den oluşan TR 62 bölgesi yeni sistem içerisinde 2. bölgede yer almaktadır. Ekonomik anlamda en önemli rakiplerimiz olan ve ilimizle paralel ekonomik göstergelere sahip Kayseri, Konya, Gaziantep, Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş, Şanlıurfa ve Malatya gibi iller 3. ve 4. bölgelere alınırken, Adana'nın tüm şikayet ve beklentilerine rağmen 2. bölgede bırakılması mevcut haksız rekabetin yeni teşvik sistemi ile de sürdürülmesine yol açmıştır. Zaten küçük kar marjlarıyla faaliyetlerini sürdürüp ayakta kalmaya çalışan işletmeler için, komşu ve rakip illerde yaratılan bu avantajlar (vergi, sigorta payı vb.) bölgemizdeki ekonomik faaliyetlerin sonu anlamını taşımaktadır. Bu nedenle Adana ve Mersin'den oluşan TR 62 bölgesinin önümüzdeki dönemde çıkarılması beklenen yeni Teşvik Yasası'nda en azından 3. bölgeye alınması, haksız rekabetin önüne geçilmesi ve Adana ve Mersin'in yeni yatırımcıları çekmesinden öte, mevcut yatırımcıların Adana ve Mersin'den teşvik açısından daha avantajlı çevre illere taşınmasını önlemesi bakımından zorunluluk taşımaktadır.
- Geçmiş yıllarla karşılaştırıldığında ATO, ATB ve ADASO'da samimi bir hava oluştu. Daha çok birlikte görünüyorsunuz ancak son açıklanan veriler Adana'nın çok da ileri gitmediğini gösteriyor. Kredi kartı batığında lideriz ve yaşanabilir kentler sıralamasında 55. sıradayız. Kentte eksik olan taraf nedir?
Bizler kendi çıkarlarımız için değil Adana için birliktelik örneği sergiliyoruz. Elbette ki her oda ve borsanın kendine ait düşünceleri olabilir. Adana için yapılabilecek herhangi bir adımda samimi bir şekilde birlikte olma şansına sahibiz. Bizim şanssızlığımız seçimler oldu. Biz odalar ve borsa olarak birlikteliği sağladıktan hemen sonra seçimler girdi araya. Milletvekillerini bir araya toplayamama sıkıntısı doğdu. Biz seçimden önce bir karar almıştık. Sayın Valimizle görüşüp tüm muhalefet ve iktidar partisi milletvekilleriyle birlikte bir Adana toplantısı yapmak istemiştik. Görevi biten sayın Valimiz İlhan Atış, güzel bir düşünce olduğunu söyledi ve başlangıcı kendisi yapmak istedi. Adana toplantılarını en az ayda bir yaparak sivil toplum örgütlerine de yansıtmak amacıyla genişletmek istedik. Fakat seçimler oldu, meclis kapandı ve tatile denk geldi. Yeni valimiz sayın Hüseyin Avni Coş'la konuyu görüşüp bu toplantıları mutlaka gerçekleştirmemiz gerekiyor. Adana'nın sorunlarını tartışmamız lazım. Meclise, Adana'nın herhangi bir sorunu sunulduğunda iktidar partisi ve muhalif milletvekilleri ortak hareket edebilmeli.
"ARAŞTIRMA ODAMIZIN ÇALIŞMALARINI YANSITMIYOR"
Yaşanabilir iller sıralamasına gelince... Biz, Adana Ticaret Odası olarak, elimizdeki sağlıklı donelerle hadiselere cevap veririz. CNBC-e Business Dergisi'nin yaptığı araştırmada Adana'nın tüm göstergelerinin dibe vurduğu sonucuna katılmamız mümkün değil. Ortaya çıkan tablo, ne mevcut gelişmeleri, ne de ekonomik veriler konusunda Odamızın yaptığı çalışmaları pek yansıtmıyor.
Adana, her türlü yatırım iç in ideal bir altyapıya sahiptir. Bir yatırımın rantabl olabilmesi için en önemli unsurlardan biri, hedef pazara olan uzaklık ve ulaşım ağıdır. Çukurova, Ortadoğu Bölgesi'nin kapısı konumundaki en büyük metropoldür. Hava, kara, deniz ve demiryolu hür türlü üretimin ihracata dönüşebilmesi için ideal denilebilecek seviyededir.
CNBC-e Business Dergisi'nin yaptığı araştırmanın daha çok işlenen suç ve yatırımlara ağırlık verdiğini düşünüyorum. Bunun da belirli nedenleri var. Örneğin, her ne kadar Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nden yaşanan göçü, kentimizin renkleri olarak kabul etsek de, başta işsizlik olmak üzere bir çok göstergeyi olumsuz etkilediği kaçınılmaz bir gerçektir. İşlenen suç ve işsizlik oranlarının yüksekliğinin en temel kaynağı hiç kuşkusuz göçtür.
Adana'nın kamu yatırımlarından yeterince yararlanamamasının en önemli nedeni, bize göre uzun süreden beri kentimizi sahiplenecek bir bakanı olmamasıdır. Nüfusu, Adana'nın 5'te biri büyüklüğündeki iller birden fazla bakanla temsil edilirken, metropol konumundaki Adana'ya bir bakanlık bile çok görülmüştür. Bu durum, doğal olarak kentimizin kamu yatırımlarından alacağı payın dibe vurmasını sağlamaktadır. Başta iktidar partisine mensup milletvekillerimiz olmak üzere TBMM'deki tüm temsilcilerimizin bu konunun üzerinde hassasiyetle durmaları gerektiğini düşünüyorum.
- Sayın Başkan, olumsuzlukların yanı sıra bir de ihracat rakamları var. Ağustos ayı rakamları Adana'nın ihracatta 10. sırada olduğunu gösteriyor. İhracat gelişim adına önemli bir gösterge midir?
Çok güzel bir konuya temas ettiniz. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) açıkladığı rakamlar Adana adına sevindirici bir gelişmedir. Biz, Adana için yapılan olumsuzlukların gerçeği yansıtmadığını düşünüyoruz. Ticaret Odası, Adana'nın ihracat ve ithalat rakamlarını sağlıklı bir şekilde izliyor. Rakamlara bilimsel olarak bakıyoruz. Adana ekonomisinin dinamikliğini her an görebilme şansımız var. Otomotiv, beyaz eşya, giyim, tarım ve daha birçok alanda gelişiyor. Adana ekonomisi dinamiktir. Karamsarlığa yer vermemeliyiz. Buna bağlı olarak Odamız tarafından periyodik olarak yapılan araştırmalarda, açılan kapanan işyeri, ihracat, enerji kullanımı, protesto edilen senet sayısı gibi veriler, Adana'nın geçmiş dönemlere göre daha üst sıralarda yer almasını gerektiyor.
Bunun yanında, deniz, dağ-yayla ve sağlık turizmi potansiyelini de dikkate almamız gerekiyor. Çünkü, bundan beş yıl önce Fransa'da; Financial Times Dergisi tarafından Türkiye çapında gerçekleşen değerlendirmede, Adana yatırıma en uygun bölge seçilmiş ve geleceğin en önemli metropollerinden biri olarak gösterilmiştir. Adana'nın bu sürede dibe vuracak noktaya gelmesi mümkün değildir.
- Ceyhan-Yumurtalık Bölgesi, yıllar önce Enerji İhtisas Sanayi Bölgesi ilan edildi ancak çeşitli eleştiriler var. Yatırımların geciktiği veya bazı yatırımlardan vazgeçildiği öne sürülüyor. Buradaki gelişmeler ne durumda?
Buralarda büyük yatırımlar var. Dünyanın en büyük, en ağır tonajlı gemilerinin yanaşabileceği bir liman var. Çok önemli bir hadise. Bakanlar Kurulu kararıyla 14 milyar dolarlık rafineri yatırım kararı var. İkinci ve üçüncü rafineri yatırımları da gerçekleşecek. Şu ana kadar 5 milyar dolarlık yatırım gerçekleşti. Adana'yı ve bölgemizi daha çok yan sanayiye yatırım yapmaya teşvik edici unsurlar.
Bir rafineride 2 bin kişi istihdam ediliyor. 3 rafineri yapımı tamamlanmış olsa, 6 bin kişi istihdam edilmiş olacak. Buralara yan sanayi de ilave edilirse istihdama büyük katkı sunacak. Rafineri, dünyanın her yerinde en büyük yatırım alanlarıdır. O ili, ilçeyi, bölgeyi kalkındıran dinamik bir yapıdır. Yatırımlar gerçekleştikten sonra Adana'daki mevcut otellere ve otel yatırımlarına yenileri eklenecek.
Özellikle Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesi, Ceyhan'ın, dolayısıyla Adana'nın petrol ve petrokimya sektöründeki yatırımlar için en uygun bölge konumuna gelmiştir. Bölgemiz, teşvik uygulamasındaki sorunların da giderilmesiyle Türkiye'nin en uygun yatırım alanı olmaya adaydır. O nedenle, tarım, organize tarım, sanayi, tersaneci gibi istihdama dönük büyük yatırımları bünyesinde barındırabilecek potansiyele sahiptir. Burada yatırımcıya düşen görev, bölgemizin artılarını iyi analiz etmektir.
"ADANA, OTOMOTİV FABRİKASI KAZANMALI"
Bunun yanı sıra hükümetin otomotiv projesi bölgemiz için çok önemli. Türkiye'nin gerçekleştirebileceği ivedi bir proje. Otomotiv üssünün bölgemizde yapılması için talepte bulunuyoruz. İnşallah sesimizi duyurabiliriz. Türkiye markasıyla bir otomotiv fabrikasını Adana'da kurmayı başarmak istiyoruz. İlgili tüm bakanlar, milletvekilleri, valilik, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleriyle bu konunun üzerine gideceğiz.
- Sayın Gizer, bir de Turizm Bölgemiz var. Karataş-Yumurtalık sahilleri Turizm Bölgesi ilan edildi ancak çok da bir gelişim sağlanamadı sanırım. Sadece ilan etmek yeterli oluyor mu?
Maalesef buralarda istediğimiz gelişme sağlanamadı. Bölgemizin gelişimi adına turizm bölgesinde yapılacak çalışmalar ve yeni yatırımlar Adana'yı dünya kentleri arasına sokacaktır. Antalya, bu gelişime en güzel örnektir. Örneğin Tarsus-Kazanlı sahil yolunun tamamlanması da Karataş ve Yumurtalık açısından önemlidir. Buradan bir çağrı yapmak istiyorum. İktidar ve muhalefet partisi milletvekillerimiz turizm bölgesinin akıbeti ile ilgilenmelidir. Bizler de bu konuda üzerimize düşen görevi fazlasıyla yerine getirmeye hazırız.
- Teşekkür ederiz sayın Gizer.
Sadece Adana'nın değil Türkiye'nin önde gelen ve yayınını sürdüren en eski gazete ünvanını taşıyan Yeni Adana Gazetesi her Adanalı için övünç kaynağı olmalıdır. Bizler de Adana Ticaret Odası olarak Yeni Adana Gazetesi'nin önemini biliyoruz ve her fırsatta dile getiriyoruz. Tarihe tanıklık etmiş ulu çınar Yeni Adana Gazetesi'nde böylesine geniş bir imkan sunduğunuz için ben de size teşekkür ediyorum.
